Byłeś hojnym darczyńcą – jak nie zapłacić podatku od darowizny
Podatek od spadków i darowizn może być dość bolesny. Jego stawki wahają się od 3 do 20 proc. Ale bardzo wielu spadkobierców i obdarowanych może nie płacić wcale, pod warunkiem jednak, że o to zadbają we właściwy sposób. Jeszcze nie tak dawno o wykręceniu się od płacenia podatku od spadków i darowizn można było tylko pomarzyć. Kilka lat temu to się zmieniło. Dziś przedstawię Państwu zasady dotyczące zwolnienia podatku od darowizn.
Rodzina podatkowa nie płaci
Zwolnienie obejmuje wszystkie darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny. Nie ma tu znaczenia, czy chodzi o pieniądze, ziemię, mieszkania, domy, pałace, zamki, samochody, jachty, samoloty, obrazy, rzeźby, księgozbiory, kolekcje znaczków czy monet, biżuterię, futra, papiery wartościowe... I nie ma też znaczenia ich wartość. Zwolnienie obejmuje nawet te darowizny warte miliony złotych. Jednak darczyńca w swojej nieskończonej dobroci winiec nieco uważać, bo najbliższa rodzina podatkowa to wcale nie to samo, co rodzina w życiu codziennym. W podatkach najbliższymi są: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, pasierbowie, ojczym, macocha i rodzeństwo. Osoby te tworzą, jak się powszechnie mówi, tzw. zerową grupę podatkową.
Tylko darowizny od nich mogą być wolne od podatku. W katalogu „rodziny podatkowej” nie ma natomiast: teściowej, teścia, zięcia i synowej. I tu zwolnienia podatkowego nie ma.
Złóż zgłoszenie, a zyskasz zwolnienie
Zwolnienie przysługuje tylko po spełnieniu ściśle określonych przez przepisy warunków. Ze zwolnienia skorzystają tylko te osoby, które nie spóźnią się ze specjalnym oświadczeniem na druku SD-Z2 oraz – w przypadku darowizn pieniężnych – skorzystają z pośrednictwa banku, poczty lub Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (tzw. SKOK). Jeśli chcemy korzystać z możliwości obdarowania najbliższej rodziny bez podatku, o żadnym przekazywaniu podarowanych pieniędzy z ręki do ręki nie ma zatem mowy.
Osoby otrzymujące darowiznę od najbliższych członków rodziny mają prawo do zwolnienia od podatku. Jest to zwolnienie całkowite i nielimitowane. Dotyczy to osób z tzw. zerowej grupy.
Przede wszystkim nabywca musi poinformować właściwego naczelnika urzędu skarbowego o fakcie nabycia darowizny. Dokonuje się tego, jak już wspomniałam wyżej, na podstawie specjalnego formularza SD-Z2. Nabywca ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia, którego termin biegnie od dnia otrzymania darowizny. Przy ustalaniu terminu złożenia SD-Z2 obowiązują ogólne zasady określone w Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że należy się kierować regułą, według której terminy określone w miesiącach kończą się z upływem dnia, który jest taki sam jak w dacie początkowej, w ostatnim miesiącu wyznaczonego terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było, to w ostatnim dniu tego miesiąca. Pamiętać także należy o dostosowaniu się do przepisów, które dotyczą zachowania terminu.
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie sześciomiesięcznego terminu do ich zgłoszenia, zwolnienie podatkowe przysługuje, pod warunkiem że nabywca zgłosi otrzymane rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Niezgłoszenie powoduje opodatkowanie nabycia darowizny na zasadach odpowiadających pierwszej grupie podatkowej.
Żeby skorzystać ze zwolnienia w przypadku darowizny pieniężnej, do formularza SD-Z2 trzeba dołączyć dowód otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK-u. Trzeba również koniecznie zaznaczyć w tytule przelewu, że jest to darowizna.
Kiedy nie musisz składać zawiadomienia
Takiego obowiązku nie będzie tylko w dwóch przypadkach. Otóż nie trzeba zawiadamiać urzędu, jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, nie przekracza 9 637 zł.
Jeżeli te warunki nie zostaną spełnione, darowizna będzie opodatkowana na zasadach przewidzianych dla pierwszej grupy podatkowej. Zgodnie z nimi, opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9 637 zł. I tu od razu ważna informacja. Jest to limit liczony w okresach pięcioletnich. Od nadwyżki ponad tę kwotę będzie trzeba zapłacić podatek według obowiązującej dla podatku od spadków i darowizn skali podatkowej.
Jak prawidłowo wypełnić SD-Z2
Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w formie darowizny dokonuje się poprzez wypełnienie i złożenie w urzędzie skarbowym formularza SD-Z2. Powinno ono zawierać:
datę powstania obowiązku podatkowego – w przypadku darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania darowizny,
miejsce i cel składania zgłoszenia,
dane identyfikujące podatnika zobowiązanego do złożenia zgłoszenia i jego adres zamieszkania,
tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące rodzaju dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której została nabyta własność rzeczy lub praw majątkowych.
Poza danymi podatnika zobowiązanego do złożenia zawiadomienia zgłoszenie musi zawierać informacje identyfikujące spadkodawcę, darczyńcę lub inną osobę, od której lub po której została nabyta własność majątku oraz adres jej zamieszkania (siedziby). Podatnik musi ponadto podać tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, dane dotyczące rodzaju dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, a także dane identyfikujące przedmiot nabycia.
Źródło: ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tj. z 2009 r. Dz. U. nr 93, poz. 768 ze zm.) oraz ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)
„Wyszkowiak” nr 40 z 2 października 2012 r.
***
Agnieszka Londzin ekonomista, audytor - specjalista w dziedzinie podatków i finansów publicznych. Wieloletni pracownik służb skarbowych
Zwolnienie obejmuje wszystkie darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny. Nie ma tu znaczenia, czy chodzi o pieniądze, ziemię, mieszkania, domy, pałace, zamki, samochody, jachty, samoloty, obrazy, rzeźby, księgozbiory, kolekcje znaczków czy monet, biżuterię, futra, papiery wartościowe... I nie ma też znaczenia ich wartość. Zwolnienie obejmuje nawet te darowizny warte miliony złotych. Jednak darczyńca w swojej nieskończonej dobroci winiec nieco uważać, bo najbliższa rodzina podatkowa to wcale nie to samo, co rodzina w życiu codziennym. W podatkach najbliższymi są: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, pasierbowie, ojczym, macocha i rodzeństwo. Osoby te tworzą, jak się powszechnie mówi, tzw. zerową grupę podatkową.
Tylko darowizny od nich mogą być wolne od podatku. W katalogu „rodziny podatkowej” nie ma natomiast: teściowej, teścia, zięcia i synowej. I tu zwolnienia podatkowego nie ma.
Złóż zgłoszenie, a zyskasz zwolnienie
Zwolnienie przysługuje tylko po spełnieniu ściśle określonych przez przepisy warunków. Ze zwolnienia skorzystają tylko te osoby, które nie spóźnią się ze specjalnym oświadczeniem na druku SD-Z2 oraz – w przypadku darowizn pieniężnych – skorzystają z pośrednictwa banku, poczty lub Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (tzw. SKOK). Jeśli chcemy korzystać z możliwości obdarowania najbliższej rodziny bez podatku, o żadnym przekazywaniu podarowanych pieniędzy z ręki do ręki nie ma zatem mowy.
Osoby otrzymujące darowiznę od najbliższych członków rodziny mają prawo do zwolnienia od podatku. Jest to zwolnienie całkowite i nielimitowane. Dotyczy to osób z tzw. zerowej grupy.
Przede wszystkim nabywca musi poinformować właściwego naczelnika urzędu skarbowego o fakcie nabycia darowizny. Dokonuje się tego, jak już wspomniałam wyżej, na podstawie specjalnego formularza SD-Z2. Nabywca ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia, którego termin biegnie od dnia otrzymania darowizny. Przy ustalaniu terminu złożenia SD-Z2 obowiązują ogólne zasady określone w Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że należy się kierować regułą, według której terminy określone w miesiącach kończą się z upływem dnia, który jest taki sam jak w dacie początkowej, w ostatnim miesiącu wyznaczonego terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było, to w ostatnim dniu tego miesiąca. Pamiętać także należy o dostosowaniu się do przepisów, które dotyczą zachowania terminu.
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie sześciomiesięcznego terminu do ich zgłoszenia, zwolnienie podatkowe przysługuje, pod warunkiem że nabywca zgłosi otrzymane rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Niezgłoszenie powoduje opodatkowanie nabycia darowizny na zasadach odpowiadających pierwszej grupie podatkowej.
Żeby skorzystać ze zwolnienia w przypadku darowizny pieniężnej, do formularza SD-Z2 trzeba dołączyć dowód otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK-u. Trzeba również koniecznie zaznaczyć w tytule przelewu, że jest to darowizna.
Kiedy nie musisz składać zawiadomienia
Takiego obowiązku nie będzie tylko w dwóch przypadkach. Otóż nie trzeba zawiadamiać urzędu, jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, nie przekracza 9 637 zł.
Jeżeli te warunki nie zostaną spełnione, darowizna będzie opodatkowana na zasadach przewidzianych dla pierwszej grupy podatkowej. Zgodnie z nimi, opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9 637 zł. I tu od razu ważna informacja. Jest to limit liczony w okresach pięcioletnich. Od nadwyżki ponad tę kwotę będzie trzeba zapłacić podatek według obowiązującej dla podatku od spadków i darowizn skali podatkowej.
Jak prawidłowo wypełnić SD-Z2
Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w formie darowizny dokonuje się poprzez wypełnienie i złożenie w urzędzie skarbowym formularza SD-Z2. Powinno ono zawierać:
datę powstania obowiązku podatkowego – w przypadku darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania darowizny,
miejsce i cel składania zgłoszenia,
dane identyfikujące podatnika zobowiązanego do złożenia zgłoszenia i jego adres zamieszkania,
tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące rodzaju dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych,
dane dotyczące stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której została nabyta własność rzeczy lub praw majątkowych.
Poza danymi podatnika zobowiązanego do złożenia zawiadomienia zgłoszenie musi zawierać informacje identyfikujące spadkodawcę, darczyńcę lub inną osobę, od której lub po której została nabyta własność majątku oraz adres jej zamieszkania (siedziby). Podatnik musi ponadto podać tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, dane dotyczące rodzaju dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, a także dane identyfikujące przedmiot nabycia.
Źródło: ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tj. z 2009 r. Dz. U. nr 93, poz. 768 ze zm.) oraz ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)
„Wyszkowiak” nr 40 z 2 października 2012 r.
***
Agnieszka Londzin ekonomista, audytor - specjalista w dziedzinie podatków i finansów publicznych. Wieloletni pracownik służb skarbowych