Moby Dick współcześnie
[w:] „Wyszkowiak” nr 16/2011 z 19 kwietnia 2011 r.
„Moby Dick” to bohater tytułowy powieści, napisanej w 1851 r. przez Hermana Melville’a. „Moby Dick, czyli Biały Wieloryb” na polski język przetłumaczone zostało prawie sto lat później, bo w 1954 r.
To jedno z arcydzieł literatury romantycznej, sentymentalnej o znaczeniu wielopokoleniowym. Literatura to przedstawiała bowiem fabuły stanowiące ciekawe i pełne emocji historie. Lecz za ową ciekawością, która wciągała czytelników w proces tzw. zaczytywania się, trwała zawsze filozoficzna nuta refleksji nad losem i poczynaniami bohaterów, którzy byli reprezentantami społeczeństw, wyznań, podyktowanych różnymi względami wyborów.
Moby Dick to imię wieloryba-olbrzyma, który został tak ochrzczony przez polujących na niego wielorybników. Olbrzym był nieodgadnionym zjawiskiem na wodach, po których pływał. Kolosalnych rozmiarów, o tajemniczej i złowrogiej bieli, przebiegły, nieuczciwy, zły. Siał postrach wśród rybaków. Lecz Moby Dick wykazywał się nadludzką wręcz inteligencją, każdemu z mężczyzn, który na niego polował, dawał się poważnie we znaki. Dlatego zaczął budzić strach i stał się tzw. złą legendą.
Nijaki kapitan Ahab, również wielorybnik (określenie człowieka polującego na wieloryby w XIX wieku) pewnego razu w walce z Moby Dickiem stracił nogę. Przysiągł wtedy sobie i wszystkim wkoło, że dopadnie bestię i ją zabije. Swoje życie Ahab poświęca przemierzaniu mórz i oceanów na statku „Pequod”, siląc swój umysł i karmiąc swoją wyprawę oraz załogę nienawiścią do Moby Dicka.
Na skutek obsesji Ahab staje się człowiekiem opętanym. W postaci wieloryba-olbrzyma widzi uosobienie zła świata, wszystkich swoich frustracji, niepokojów, nieudanych planów, nieudanego życia. Wydaje się, że biały wieloryb na swoim ciele dźwiga całokształt złego myślenia, jakie uosabia kapitan, jego odwieczną tęsknotę do zemsty, chęć konfliktów, działania ze złymi zamiarami pod postacią likwidacji złych mocy.
Kapitan Ahab w końcu znajduje swojego poszukiwanego wroga. Następuje potworna konfrontacja. Po trzech dniach walki, wieloryb zatapia statek wraz z załogą i kapitanem. Potem znika na zawsze.
Jak na literaturę sentymentalną przystało, za atrakcyjną, ciekawą i straszną historią kryje się dykteryjka. Opowieść o losie ludzkim, uwikłanym w nienawiść. Na przykładzie życia Ahaba pokazany jest proces dążenia do destrukcji i samounicestwienia się. Na symboliczne dno idzie człowiek, który swoje życie podporządkował uczuciu otępiającej nienawiści. Na swoje dno wciąga też ludzi, których ową nienawiścią zaraził.
I nie ma tu żadnej chwały dla mocy przeznaczenia. Przeznaczenia nie ma. Pojawienie się monstrualnego wieloryba jest alegorią na pojawienie się przypadków i sytuacji, które jedynie w świadomości ludzkiej urastają do granicy paranoi i wielkich znaczeń, im przypisywanych. Bo gdyby Moby Dick został zostawiony w spokoju, odpłynąłby, a jego istnienie nie zostałoby wyniesione do niebotycznych rozmiarów.
Biały wieloryb jest jedynie kunsztownie zmaterializowanym problemem psychicznym, jaki nosi w sobie główny bohater Kapitan Ahab. Gdyby sięgnąć w duchowe wnętrze, należy zadać sobie pytanie, czy podporządkowuje się swoje życie alegoryczną pogonią za Mobi Dickiem. Nie ma bowiem gorszego i bardziej destrukcyjnego uczucia, niż nienawiść. Ta, pod każdą postacią jest uczuciem niewłaściwym, niszczącym osobę nienawidzącą i tych, którzy mu współczują.
Okazuje się, że warto sięgać do literatury, aby zrozumieć psychologiczne mechanizmy, rządzące życiem człowieka. Jest to bowiem kalejdoskop wyborów, dokonywanych pod wpływem wydarzeń, emocji i odczuć. Wartościowym przejawem dojrzałości jest wybór dróg, których drogowskazami są: nasza ciekawość świata i chęć tworzenia go. Nie warto iść drogą nienawiści i destrukcji, ponieważ prowadzi ona do samounicestwienia się. Nawet wtedy, gdy chcemy zniszczyć obiekt naszych frustracji i czarnego pożądania dla tzw. dobra ogółu.
Daria Galant
To jedno z arcydzieł literatury romantycznej, sentymentalnej o znaczeniu wielopokoleniowym. Literatura to przedstawiała bowiem fabuły stanowiące ciekawe i pełne emocji historie. Lecz za ową ciekawością, która wciągała czytelników w proces tzw. zaczytywania się, trwała zawsze filozoficzna nuta refleksji nad losem i poczynaniami bohaterów, którzy byli reprezentantami społeczeństw, wyznań, podyktowanych różnymi względami wyborów.
Moby Dick to imię wieloryba-olbrzyma, który został tak ochrzczony przez polujących na niego wielorybników. Olbrzym był nieodgadnionym zjawiskiem na wodach, po których pływał. Kolosalnych rozmiarów, o tajemniczej i złowrogiej bieli, przebiegły, nieuczciwy, zły. Siał postrach wśród rybaków. Lecz Moby Dick wykazywał się nadludzką wręcz inteligencją, każdemu z mężczyzn, który na niego polował, dawał się poważnie we znaki. Dlatego zaczął budzić strach i stał się tzw. złą legendą.
Nijaki kapitan Ahab, również wielorybnik (określenie człowieka polującego na wieloryby w XIX wieku) pewnego razu w walce z Moby Dickiem stracił nogę. Przysiągł wtedy sobie i wszystkim wkoło, że dopadnie bestię i ją zabije. Swoje życie Ahab poświęca przemierzaniu mórz i oceanów na statku „Pequod”, siląc swój umysł i karmiąc swoją wyprawę oraz załogę nienawiścią do Moby Dicka.
Na skutek obsesji Ahab staje się człowiekiem opętanym. W postaci wieloryba-olbrzyma widzi uosobienie zła świata, wszystkich swoich frustracji, niepokojów, nieudanych planów, nieudanego życia. Wydaje się, że biały wieloryb na swoim ciele dźwiga całokształt złego myślenia, jakie uosabia kapitan, jego odwieczną tęsknotę do zemsty, chęć konfliktów, działania ze złymi zamiarami pod postacią likwidacji złych mocy.
Kapitan Ahab w końcu znajduje swojego poszukiwanego wroga. Następuje potworna konfrontacja. Po trzech dniach walki, wieloryb zatapia statek wraz z załogą i kapitanem. Potem znika na zawsze.
Jak na literaturę sentymentalną przystało, za atrakcyjną, ciekawą i straszną historią kryje się dykteryjka. Opowieść o losie ludzkim, uwikłanym w nienawiść. Na przykładzie życia Ahaba pokazany jest proces dążenia do destrukcji i samounicestwienia się. Na symboliczne dno idzie człowiek, który swoje życie podporządkował uczuciu otępiającej nienawiści. Na swoje dno wciąga też ludzi, których ową nienawiścią zaraził.
I nie ma tu żadnej chwały dla mocy przeznaczenia. Przeznaczenia nie ma. Pojawienie się monstrualnego wieloryba jest alegorią na pojawienie się przypadków i sytuacji, które jedynie w świadomości ludzkiej urastają do granicy paranoi i wielkich znaczeń, im przypisywanych. Bo gdyby Moby Dick został zostawiony w spokoju, odpłynąłby, a jego istnienie nie zostałoby wyniesione do niebotycznych rozmiarów.
Biały wieloryb jest jedynie kunsztownie zmaterializowanym problemem psychicznym, jaki nosi w sobie główny bohater Kapitan Ahab. Gdyby sięgnąć w duchowe wnętrze, należy zadać sobie pytanie, czy podporządkowuje się swoje życie alegoryczną pogonią za Mobi Dickiem. Nie ma bowiem gorszego i bardziej destrukcyjnego uczucia, niż nienawiść. Ta, pod każdą postacią jest uczuciem niewłaściwym, niszczącym osobę nienawidzącą i tych, którzy mu współczują.
Okazuje się, że warto sięgać do literatury, aby zrozumieć psychologiczne mechanizmy, rządzące życiem człowieka. Jest to bowiem kalejdoskop wyborów, dokonywanych pod wpływem wydarzeń, emocji i odczuć. Wartościowym przejawem dojrzałości jest wybór dróg, których drogowskazami są: nasza ciekawość świata i chęć tworzenia go. Nie warto iść drogą nienawiści i destrukcji, ponieważ prowadzi ona do samounicestwienia się. Nawet wtedy, gdy chcemy zniszczyć obiekt naszych frustracji i czarnego pożądania dla tzw. dobra ogółu.
Daria Galant