Menu górne

REKLAMA

  • Reklama
Dziś jest 28 marca 2024 r., imieniny Anieli, Sykstusa



W pamiętnym roku 1919

(Zam: 12.11.2019 r., godz. 09.56)

11 listopada 1918 roku to jedynie symboliczna data odzyskania niepodległości przez Polskę. II Rzeczpospolita uzyskała swoje granice i względną stabilność na następne lata dopiero po pokonaniu bolszewików w 1920 roku.

Stąd obchody rocznicy odzyskania niepodległości trwają nadal i rządowy program „Niepodległa”, przypominający o wydarzeniach sprzed 100 laty będzie trwał do 2021 roku, w którym podpisany został Traktat Ryski, ustanawiający nasze wschodnie granice. Działania samorządów, a także lokalnych organizacji o charakterze patriotycznym zmierzające do upamiętnienia bohaterów i ważnych dla niepodległości wydarzeń powinny być kontynuowane. I mam nadzieję, że będą, bowiem obchody rocznicy odzyskania niepodległości i różne inicjatywy narodowe, kulturalne i społeczne z tym związane mają wielkie znaczenie dla budowania narodowej wspólnoty. W przyszłym roku, na stulecie Bitwy Warszawskiej, niezwykle ważnej dla Wyszkowa będzie u nas prawdopodobnie wiele uroczystości, ponieważ w 1920 roku miało miejsce na Ziemi Wyszkowskiej wiele znaczących historycznych wydarzeń. Czy jednak nic istotnego nie działo się u nas w 1919 roku? Wręcz przeciwnie. Na koniec I Wojny Światowej byliśmy pod okupacją niemiecką i po akcji rozbrajania Niemców, którą w listopadzie 1918 roku przeprowadziła Polska Organizacja Wojskowa pod kierownictwem ppor. Witalisa Żmudzkiego nastąpiła konieczność organizacji władz lokalnych. Na początku 1919 roku powstała Tymczasowa Rada Miejska i Policja Państwowa, których celem była organizacja społeczności wyszkowskiej, powstrzymanie głodu poprzez rekwirowanie żywności, jej rozdział dla najbiedniejszych i utrzymanie porządku. Problemów było wiele, kraj wyniszczony wojną, a także rabunkami obu armii okupacyjnych, najpierw rosyjskiej, potem niemieckiej, w Wyszkowie przebywało wielu uchodźców i maruderów, a także wypuszczonych z więzień kryminalistów. Już w styczniu odbyły się w Polsce wybory do Sejmu Ustawodawczego. Bardzo ciekawy z dzisiejszego punktu widzenia był ich wynik w Wyszkowie – zwycięzcami byli narodowcy, występujący jako partia Związek Ludowo-Narodowy, zdobywając 42,1 % głosów, zaraz za nimi uplasował się Związek Żydowski z poparciem 40,1 %, a Polska Partia Socjalistyczna zdobyła jedynie 15,6 % głosów. Ludność żydowska, której liczebność w tym czasie oceniana jest na ok. 50 % społeczności miasta nie była jednorodna. Jednak część Żydów, szczególnie ci biedniejsi mocno sympatyzowali z ruchem socjalistycznym, a nawet komunistycznym. W 1919 roku skomunizowani Żydzi założyli Radę Delegatów Robotniczych, która występowała przeciw zalążkom państwa polskiego, m.in sprzeciwiała się działaniom porządkowym policji i agitowała przeciw poborowi do polskiego wojska. Później, podczas tygodniowej okupacji bolszewickiej, w sierpniu 1920 roku z tego środowiska wywodzili się zdrajcy, którzy utworzyli ochotniczy oddział, wspierający okupanta. W czerwcu tymczasowe władze miejskie zakupiły pałacyk carskiego senatora Sołowiowa i park nad Bugiem, z przeznaczeniem dla gimnazjum. Dzięki temu przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego wyszkowska młodzież miała pięknie położoną szkołę, a w parku odbywały się ćwiczenia gimnastyczne, zabawy, imprezy kulturalne i uroczystości patriotyczne. Była to więc decyzja i sprawa bardzo ważna i kluczowa dla rozwoju wyszkowskiej społeczności. Rok 1919 zwieńczyły wybory do Rady Miejskiej oraz burmistrza, którym został Stanisław Pawłowski, mimo licznych problemów ukonstytuowała się więc szybko władza lokalna. A było to możliwe dzięki wcześniejszej, wieloletniej aktywności politycznej, kulturalnej i samopomocowej świadomych obywateli naszego miasta, którzy tworzyli naturalną tkankę społeczną. Pierwszy rok niepodległości obfitował więc w bardzo ważne wydarzenia, ale trzeba powiedzieć, że nie ma już tamtego Wyszkowa. Inny jest skład narodowościowy i społeczny naszego miasta, nie ma przede wszystkim tzw. kwestii żydowskiej, jak by jej nie określać, nie ma zjawiska mieszczan – rolników, czyli obywateli miasta żyjących z rolnictwa. Z architektury miasta, którą tworzyły w większości drewniane domy niewiele pozostało po czasie, jak to określił poeta Zbigniew Herbert „drugiej apokalipsy”. Zmiany cywilizacyjne, polityczne i demograficzne doprowadziły do tego, że staliśmy się sporym miastem powiatowym, a przecież przed stu laty byliśmy niewielka mieściną na obrzeżach powiatu pułtuskiego. Mamy możliwości i szansę na dalszy rozwój i powinniśmy to umiejętnie wykorzystać, wyciągając również wnioski z tamtego czasu i tamtych wydarzeń.
Marek Głowacki

Komentarze

ola
Dodane przez Anonim, w dniu 12.11.2019 r., godz. 10.18
byłeś już Pan u władzy i nawet nie umiałeś posprzątać, po prostu - miasto nadal jest brudne i zapuszczone
A konkretnie?
Dodane przez Mamasita, w dniu 12.11.2019 r., godz. 11.41
Jakie wnioski?
kwestia żydowska
Dodane przez Anonim, w dniu 12.11.2019 r., godz. 12.07
To jak to w końcu jest? Jest ta kwestia nadal czy jej niema? Bo przecież ostateczne rozwiązanie tej kwestii jest pańskim motto życiowym.
Do anonima z 12.07
Dodane przez Marek Głowacki, w dniu 12.11.2019 r., godz. 18.49
W II Rzeczypospolitej było ok. 8 – 9 % Żydów. W Wyszkowie było ich znacząco więcej – ok. 50%. Zarówno w społeczności żydowskiej, jak i wśród Polaków były różne oceny i koncepcje związane z ich funkcjonowaniem i przyszłością. Najogólniej można to określić jako „kwestię żydowską”. Jest na ten temat wiele ciekawych książek. Polecam wyjątkową, obszerną publikację prof. Jana Marka Chodakiewicza „Żydzi i Polacy 1918 – 1955”.
wpis z 11.41
Dodane przez Marek Głowacki, w dniu 12.11.2019 r., godz. 18.56
Oczywiście można z tamtych wydarzeń wyciągać wnioski. Jakie ? Pewnie jak to w życiu bywa, każdy inne.
Dodane przez Anonim, w dniu 12.11.2019 r., godz. 19.26
Ola ma kota.
ola
Dodane przez Anonim, w dniu 13.11.2019 r., godz. 07.53
wniosek: głupi głupiego wystawił do przemówienia, a ten powiedział głupiznę
Dodane przez Anonim, w dniu 13.11.2019 r., godz. 09.41
Ola ma kota.
AD
Dodane przez OLA, w dniu 13.11.2019 r., godz. 13.53
Panie Marku serdeczne dzięki za ciekawy artykuł opisujący początki tworzenia się przed 100 laty polskiej państwowości na Ziemi Wyszkowskiej. Szacun.
Żydzi w Wyszkowie.
Dodane przez Joko, w dniu 26.11.2019 r., godz. 18.08
Przed wojną w Wyszkowie było 50% Żydów...a drugie 50% to Żydówki.

Napisz komentarz

Projekt witryny

Wykonanie: INFOSTRONY - Adam Podemski, e-mail: adam.podemski@infostrony.pl , Poczta