• - Strona Główna

Miejsce to pokazał mi przed laty Andrzej Grajczyk, patriota i miłośnik lokalnej historii. Jest ono znane wyszkowskim pasjonatom historii, regionalistom i harcerzom. Bitwa, niestety, zakończona tragicznie dla większości Polaków biorących w niej udział. Przyczyną była potężna dysproporcja sił. Polski oddział był bowiem w sile trzech plutonów, Niemcy zaś wycofujący się przed nacierającymi Sowietami w sile dywizji.
Zaczęło się od incydentu. Jadący konno przez las dwaj niemieccy oficerowie natknęli się na polski oddział partyzancki pod dowództwem rtm. Kajetana Fijałkowskiego. Obaj zginęli, ale spłoszony koń dotarł do niemieckich wart i rozpoczęły się poszukiwania zaginionych dowódców. Dobrze uzbrojone frontowe jednostki przeczesywały las i szybko natknęły się na Polaków. Doszło do pierwszej potyczki, po której naszym udało się odskoczyć. Po kolejnych walkach polscy żołnierze dzielą się na trzy grupy, żeby zwiększyć manewrowość, zrobić wrażenie większej siły licząc jednocześnie na to, że może choć niektórym uda się wymknąć z kotła. I to się potwierdziło. Największe straty poniósł jeden z trzech oddziałów, który po wielu próbach odskoczenia od przeciwnika musiał przyjąć ostateczną bitwę w okolicach wsi Jerzyska. Po wielogodzinnym boju pododdział został otoczony. Szczęście mieli ci, którzy zginęli w walce, bowiem jeńcy po torturach zostali przez przedstawicieli „rasy panów” zamordowani. Polski las uchronił jednak od śmierci 7 żołnierzy, którym udało się uciec i dzięki nim znamy tę dramatyczną historię. Pozostałe dwie grupy żołnierzy polskich poniosły również znaczne straty, nie zostały jednak tak zdziesiątkowane.
W stanie wojennym, w 1982 roku odsłonięto w tym miejscu pomnik upamiętniający bitwę. Na nieistniejącej już tablicy widniał napis – „W tym miejscu w sierpniu 1944 żołnierze Armii Krajowej Powstańczych Oddziałów Specjalnych JERZYKI z harcerskiej kompanii szturmowej Wołomin toczyli bój z oddziałami hitlerowskiej dywizji pancernej. Chwała poległym bohaterom, co Ojczyznę bardziej ukochali niż własne życie”. I co najmniej od tego momentu zaczyna się mistyfikacja. Bowiem POS Jerzyki istniały naprawdę, ale w Jerzyskach ich nigdy nie było, walczył tam połączony oddział Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Część ocalonych z walki żołnierzy wstąpiła po wojnie do kombatanckiego stowarzyszenia POS Jerzyki, bowiem żołnierze AK, jak i NSZ (nawet w większym stopniu niż AK) należeli w PRL-u do wrogów ludu, byli nazywani zdrajcami, zaplutymi karłami reakcji, faszystami, niejednokrotnie mordowani i więzieni, a dowódcy POS Jerzyki poszli na kolaborację z komunistami i potrafili z tego umiejętnie korzystać. Mówiąc krótko, kombatanci POS Jerzyki w sposób nieuprawniony przejęli nie swoje dziedzictwo.
Prawda o przebiegu i uczestnikach tej bitwy ujrzała jednak światło dzienne. W znacznej mierze dzięki konsekwentnej pracy dokumentacyjnej i uporowi Mirosława Widlickiego, syna jednego z dowódców wyszkowskiej AK, historyków Leszka Żebrowskiego i Jarosława Stryjka, a także działaniom popularyzatorskim i organizacyjnym Łochowskiego Klubu Gazety Polskiej. Ukoronowaniem wspólnych działań, zmierzających do odkrycia prawdy o wydarzeniach sprzed lat było pismo Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, czyli centralnej instytucji odpowiedzialnej za wszystko, co związane z polskimi pomnikami do przewodniczącego Rady Miejskiej w Łochowie z sierpnia 2015 roku, w którym jednoznacznie napisano, że w bitwie pod Jerzyskami brały udział jedynie oddziały AK i NSZ. Zdumiewające jest jednak to, że PSL-owskie władze Łochowa, mimo znajomości jednoznacznych dokumentów nie zdecydowały się na przecięcie manipulacji i przez ostatnie lata podtrzymywały nieprawdziwą wersję wydarzeń. Komunistyczna mistyfikacja, zbudowana w czasie stanu wojennego, w 1982 roku trwała więc ponad 30 lat, w tym 25 lat „wolnej Polski” i podtrzymywana była przez demokratycznie wybranych reprezentantów lokalnej społeczności!!! Głupota, cynizm, brak narodowych uczuć i podstawowej uczciwości? A może jeszcze inne przyczyny? Nie jestem w stanie rozstrzygnąć.
W niedawną niedzielę, 21 sierpnia 2016 w lesie pod Jerzyskami odbyła się piękna msza polowa, celebrowana przez biskupa drohiczyńskiego Tadeusza Pikusa i uroczystości organizowane przez Urząd Miejski w Łochowie pod kierownictwem nowo wybranego burmistrza Roberta Gołaszewskiego, Nadleśnictwo Łochów i Światowy Związek Żołnierzy AK. Przybyła na tę uroczystość imponująca ilość pocztów sztandarowych i środowisk i po raz pierwszy przedstawiciele NSZ-owskiej grupy rekonstrukcyjnej. Postawiono przy pomniku tablicę informacyjną i rozdawano okolicznościowe pocztówki z prawdziwym opisem wydarzeń. To optymistyczne, że historyczna prawda, pomimo wieloletniej manipulacji jest wreszcie odsłaniana.
Marek Głowacki

Komentarze

Napisz komentarz

• Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
• Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
• Za treść komentarza odpowiada jego autor.
• Regulamin komentowania w serwisie wyszkowiak.pl

Imię:

Tytuł:

Komentarz: