• - Strona Główna

Pięćdziesięcioletni dziś Wojciech Fijałkowski to rodowity wyszkowian, w którego rodzinie pielęgnowało się pamięć o przodkach głównie za sprawą babci. Bez problemu wskazuje miejsce niedaleko skrzyżowania ul. Pułtuskiej i Sowińskiego, gdzie był jej dom i sad.
– Babcia opowiadała mi o swoich carskich czasach, rewolucji, jak z Rosji przedostawali się do Polski, mówiła co to jest komuna, wspominała o Katyniu – podkreśla W. Fijałkowski.
Jak mówi, to wychowanie sprawiło, że zdecydował się na działalność opozycyjną. Już od najmłodszych lat rodził się w nim bunt.
– Nigdy mi się komuna nie podobała. Pamiętam, że w podstawówce, chyba od piątej klasy, zaczęli uczyć rosyjskiego. Nie chodziłem wcale na te lekcje – mówi. – Byłem ministrantem – miałem w szkole trochę przykrości z tego powodu. Wypominali ten fakt na apelu. A jak chcieli odciągnąć nas od uroczystości Bożego Ciała, to w tym dniu robili różne inne imprezy. Kiedy powstała Solidarność, jako uczeń szkoły zawodowej, zapisałem się do niej.
13 grudnia 1981 r. ówczesne władze wprowadziły w Polsce stan wojenny. Wojciech Fiałkowski miał wtedy 17 lat.
– W naszej grupie kolegów postanowiliśmy, że trzeba coś robić – opowiada.
Wspomina, że malował w Wyszkowie na murach napisy typu „Precz z komuną”.
– Chcieliśmy załatwić maszynę do pisania, ale to się nie udało. Dlatego kalkowałem kartki – napisałem treść i rozrzuciłem je na stacji autobusowej przy ul. Daszyńskiego – mówi.

„Jedziemy na komendę do wyjaśnienia…”
To był 22 lutego, popołudnie, pełno ludzi na dworcu. Na rozrzuconych ulotkach znalazła się informacja, że hunta wojskowa przejęła rządy w Polsce, tysiące ludzi zostało więzionych. Był też na nich apel o zaprotestowanie. Ludzie przebywający na dworcu ulotki podnosili. W. Fijałkowski rozrzucił ich 50, milicja znalazła tylko 14 z nich.
– Dopiero później podczas sprawy sądowej okazało się, że w tym czasie na dworcu wśród podróżnych był ormowiec z Kamieńczyka – krzyczał do ludzi, żeby nie podnosić ulotek, wyrywał je im – opowiada W. Fijałkowski.
Ponieważ część ulotki była napisana ręcznie, rozpoczęło się w Wyszkowie szukanie winnego.
– We wszystkich szkołach kazano pisać test, sprawdzali charakter pisma uczniów w zawodówkach, liceum – mówi W. Fijałkowski i podejrzewa, że ktoś mógł donieść na niego, bo w końcu milicja trafiła na jego trop. – Nie pamiętam, który to był dzień miesiąca, ale na pewno piątek. Byłem na treningu Bugu Wyszków, wróciłem po południu do domu i zastałem trwające przeszukanie w mieszkaniu i piwnicy. Miałem broszury, trochę bibuły, ale tego nie znaleźli. Mamie powiedzieli „Jedziemy na komendę do wyjaśnienia, za godzinę wróci”. Ja nigdy wcześniej nie byłem na komendzie . Tam mnie wzięli w obroty. Starszy ubek i dwóch pomagierów przesłuchiwało mnie z półtorej godziny. Nagle jeden z nich powiedział „Dobra idziesz odpocząć” i sprowadzali mnie z piętra do celi. Później w nocy znów mnie przesłuchiwali – zaczęli krążyć koło tematu, o którym nie chciałem rozmawiać, więc wolałem się przyznać do tych 14 ulotek. Powiedziałem, że sam je zrobiłem, sam rozrzuciłem. Oni mówili, że mają świadka, że było nas trzech. „Ja byłem sam” – odpowiedziałem. W rzeczywistości byłem tam z kolegami. W sobotę rano wywieźli mnie na Nowowiejską w Warszawie do prokuratury wojskowej. Tam czekałem długo. Przywozili też innych młodych chłopaków – pamiętam trzech zakutych z Żoliborza zatrzymanych za malunki. Pogadałem z nimi trochę. Potem jednego z nich spotkałem na Rakowieckiej – był w innej celi, ale prowadzili nas wspólnie na badania. Wieczorem mnie przesłuchiwali, prokurator w pewnym momencie wyszedł do przełożonego, wrócił i powiedział „jedziesz”. I tak wieźli mnie: najpierw krążyli, ale w pewnym momencie było pewne, że jedziemy na Rakowiecką. Siedziałem tam niecałe dwa miesiące. Na przejściówce przesiedziałem chyba dwa tygodnie. Potem był transport „na górę”, gdzie poznałem medalistę, szermierza Jerzego Pawłowskiego, którego wsadzili za szpiegostwo. Był też tam szef „Pruszkowa”. Na przejściówce nie było jeszcze tak dużego przepełnienia – miałem tam kojo, dopiero na górze kilka nocy spałem „na twardym”. Potem robili przerzutkę tych co mieli wyroki, zrobiło się więc luźniej, miałem łóżko. Prokurator „przybijał” mi terroryzm, że w Tłuszczu chciałem podpalić stację PKP. Przyznałem się tylko do tych 14 ulotek, które znaleźli u ludzi na dworcu. Adwokata dostałem z Komitetu Prymasowskiego – to był Maciej Bednarkiewicz, późniejszy poseł – wspomina Wojciech Fijałkowski.

Po wyjściu zaczęło się piekło
Maciej Bednarkiewicz występował w owym czasie jako obrońca w procesach politycznych, był też pełnomocnikiem matki Grzegorza Przemyka. Komitet Prymasowski z kolei to instytucja charytatywna powołana 17 grudnia 1981 r. przez prymasa Józefa Glempa. Zaangażowani w jego działalność pomagali internowanym, represjonowanym, dostarczali paczki z żywnością ludziom uwięzionym.
Wojciecha Fiałkowskiego sądzono za naruszenie art. 48 ust. 2 dekretu o stanie wojennym z 12 grudnia 1981 r. Zarzucano mu rozpowszechnianie 14 wcześniej sporządzonych ulotek „zawierających fałszywe wiadomości mogące wywołać niepokój publiczny”.
– Kiedy miała się odbywać pierwsza rozprawa, dręczyło mnie, że matka widziała mnie zakutego – relacjonuje proces W. Fijałkowski. – W jej trakcie Bednarkiewicz zażądał badań psychiatrycznych i sprawdzenia, czy jestem podatny na sugestie. Nie wiem, co zrobił, ale na drugiej sprawie nie byłem już sądzony w trybie doraźnym, który był zagrożony minimum trzyletnim wyrokiem. Ostatecznie dostałem nadzór kuratora sądowego. Po rozprawie, na której zapadł wyrok, wróciłem na Rakowiecką. Było po południu, więc mogłem wyjść dopiero następnego dnia rano. Wzięli mnie jeszcze do kantorku i mówili, żebym nie powtarzał, co tam się działo.
W. Fijałkowski przesiedział w areszcie od 12 marca do 21 kwietnia 1982 r. Wyjście z aresztu wcale nie oznaczało końca kłopotów z ówczesnymi organami ścigania.
– Czas kiedy siedziałem na Rakowieckiej to była bajka, bo dopiero później się zaczęło – nachodzili mnie, nie bili, ale wykańczali psychicznie, co tydzień, dwa wieźli na komendę, gdzie byłem po kilka, kilkanaście godzin przesłuchiwany. Próbowali „przybić” mi coś, czego nie zrobiłem. A kiedy mamusia chciała przed blokiem postawić kapliczkę Matki Boskiej, wtedy strasznie się nasiliło. Straszyli śmiercią, mówili, że jak mamusia będzie szła do kościoła, to może ją samochód potrącić.
Funkcjonariusze służb PRL-owskich nakłaniali W. Fijałkowskiego do podpisania lojalki, czyli deklaracji o współpracy. Proponowali za podpis „umożliwienie wyjazdu za granicę”. W. Fijałkowski nic nie podpisał.
Skończył szkołę zawodową, pracował w FSO, grał w piłkę, ale zdarzenia z lat 80. odcisnęły na nim piętno psychiczne.

Nastała niby-wolność
Przełomem nie okazał się dla niego rok 1989 r.
– Walczyłem o wolność, ale nie taką. Zawsze byłem przeciwnikiem rozmów okrągłostołowych. Wałęsa mówił, że nigdy nie pił wódki z Kiszczakiem, na drugi dzień w „Teleekspresie” zobaczyłem, jak się stukają kieliszkami z Kiszczakiem Michnik, Wałęsa. Jeśli jednego dnia mówi jedno, a drugiego robi co innego, to znaczy, że nie było to bez przyczyny, coś mieli na niego – twierdzi. – Nastała niby-wolność. Denerwowało mnie, że dawnych ubeków widziałem zadowolonych z życia, na stanowiskach, a samemu trzeba było pracować za parę złotych – mówi.
W 1994 r. odbyła się w rewizja nadzwyczajna, podczas której naczelna prokuratora wojskowa wniosła o zmianę orzeczenia Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Sąd Najwyższy Izba Wojskowa uniewinnił W. Fijałkowskiego od popełnienia przypisanego mu przestępstwa.
W 1996 r. Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie przyznał Wojciechowi Fijałkowskiemu od Skarbu Państwa 350 zł odszkodowania za poniesioną szkodę oraz 650 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy. Sąd uznał tę kwotę za adekwatną „za doznany uszczerbek na zdrowiu (złamany nos), doznany stres, nabawienie się nerwicy” (fragment uzasadnienia sądu).
Dziś Wojciech Fijałkowski żyje z zasiłku przyznanego przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Choć bardzo chce pracować, nie może znaleźć zatrudnienia. Mimo że miał wypadek przy pracy, renty nie dostał. Na pytanie, czy warto było cierpieć, W. Fijałkowski odpowiada dziś, że tak.
– Wierzę, że coś się zmieni, ale nie można budować na kłamstwie i niesprawiedliwości. Teraz jest wszystko przewrócone do góry nogami. Jeśli się buduje dom, to od podstawy. Tą podstawą powinna być prawda i rozliczenie przeszłości – podkreśla.
J.P.

Komentarze

Napisz komentarz

• Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
• Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
• Za treść komentarza odpowiada jego autor.
• Regulamin komentowania w serwisie wyszkowiak.pl

Imię:

Tytuł:

Komentarz: