Zniekształcenie woli spadkodawcy jako przyczyna niegodności dziedziczenia
(Zam: 27.04.2019 r., godz. 13.55)Umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, podrobienie lub przerobienie testamentu albo świadome skorzystanie z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę stanowi ostatnią podstawę do uznania za niegodnego określoną w art. 928 § 1 kodeksu cywilnego.
Działania te nie muszą stanowić przestępstwa w rozumieniu prawa karnego, bowiem ocena zachowania takiej osoby dokonywana jest przez pryzmat prawa cywilnego.
Podrobienie testamentu polega na sporządzeniu go przez inną osobę niż spadkodawca i nadaniu mu pozorów autentyczności. Z kolei przerobieniem testamentu jest wprowadzenie w testamencie sporządzonym przez spadkodawcę zmian przez inną osobę niż testator.
Pod pojęciem świadomego skorzystania z testamentu podrobionego lub przerobionego należy rozumieć w szczególności sytuację, w której osoba mając wiedzę o podrobieniu lub przerobieniu testamentu przez kogoś innego, wnosi o stwierdzenie praw do spadku na podstawie takiego testamentu.
Należy podkreślić, że za wystarczające do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia uznaje się świadome dokonanie jednego z w/w czynów w zamiarze bezprawnego naruszenia testamentowego porządku dziedziczenia, natomiast bez znaczenia pozostaje to, czy spadkobierca ostatecznie wpłynął na porządek dziedziczenia. Treść testamentu może bowiem zostać ustalona na podstawie innych środków dowodowych.
Należy wskazać, że – zgodnie z dominującym poglądem – kwestia nieważności samego testamentu nie wyłącza zastosowania instytucji niegodności dziedziczenia. Jednak decydujące znaczenie w tym zakresie ma umyślność działania, tj. zamiar unicestwienia skutków prawnych wynikających z testamentu. Oznacza to, że nie mamy do czynienia z niegodnością dziedziczenia w sytuacji gdy: a) osoba zniszczyła testament w przekonaniu, nawet bezpodstawnym, że jest on nieważny i wskutek tego pozbawiony znaczenia prawnego; b) osoba złożyła we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku ostatni testament spadkodawcy pomijając wcześniejsze odwołane testamenty spadkodawcy; c) osoba ukryła testament odwołany.
W orzecznictwie rozstrzygnięto, że zatajenie przed notariuszem faktu sporządzenia przez spadkodawcę testamentu, którego się nie posiada ani się nie widziało, nie stanowi podstawy do uznania za niegodnego. Trudno bowiem w takim przypadku mówić o ukryciu testamentu. Konsekwencją złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia przed notariuszem może być jedynie odpowiedzialność karna za czyn z art. 233 § 6 kodeksu karnego w związku z art. 95c § 1 ustawy prawo o notariacie.
Podsumowując rozważania na temat niegodności dziedziczenia należy przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 928 § 1 kodeksu cywilnego spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej, jest wyłącznie poglądem autora.
** Więcej informacji na ten temat i inne podobne tematy znajdziesz na blogu www.zycioweprawo.pl.
Michał Gruchacz
radca prawny, mediator
kontakt do autora: sekretariat@kancelariagruchacz.pl
http://kancelariagruchacz.pl
Blog: http://www.zycioweprawo.pl
Podrobienie testamentu polega na sporządzeniu go przez inną osobę niż spadkodawca i nadaniu mu pozorów autentyczności. Z kolei przerobieniem testamentu jest wprowadzenie w testamencie sporządzonym przez spadkodawcę zmian przez inną osobę niż testator.
Pod pojęciem świadomego skorzystania z testamentu podrobionego lub przerobionego należy rozumieć w szczególności sytuację, w której osoba mając wiedzę o podrobieniu lub przerobieniu testamentu przez kogoś innego, wnosi o stwierdzenie praw do spadku na podstawie takiego testamentu.
Należy podkreślić, że za wystarczające do uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia uznaje się świadome dokonanie jednego z w/w czynów w zamiarze bezprawnego naruszenia testamentowego porządku dziedziczenia, natomiast bez znaczenia pozostaje to, czy spadkobierca ostatecznie wpłynął na porządek dziedziczenia. Treść testamentu może bowiem zostać ustalona na podstawie innych środków dowodowych.
Należy wskazać, że – zgodnie z dominującym poglądem – kwestia nieważności samego testamentu nie wyłącza zastosowania instytucji niegodności dziedziczenia. Jednak decydujące znaczenie w tym zakresie ma umyślność działania, tj. zamiar unicestwienia skutków prawnych wynikających z testamentu. Oznacza to, że nie mamy do czynienia z niegodnością dziedziczenia w sytuacji gdy: a) osoba zniszczyła testament w przekonaniu, nawet bezpodstawnym, że jest on nieważny i wskutek tego pozbawiony znaczenia prawnego; b) osoba złożyła we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku ostatni testament spadkodawcy pomijając wcześniejsze odwołane testamenty spadkodawcy; c) osoba ukryła testament odwołany.
W orzecznictwie rozstrzygnięto, że zatajenie przed notariuszem faktu sporządzenia przez spadkodawcę testamentu, którego się nie posiada ani się nie widziało, nie stanowi podstawy do uznania za niegodnego. Trudno bowiem w takim przypadku mówić o ukryciu testamentu. Konsekwencją złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia przed notariuszem może być jedynie odpowiedzialność karna za czyn z art. 233 § 6 kodeksu karnego w związku z art. 95c § 1 ustawy prawo o notariacie.
Podsumowując rozważania na temat niegodności dziedziczenia należy przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 928 § 1 kodeksu cywilnego spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.
* Tekst nie stanowi porady ani opinii prawnej, jest wyłącznie poglądem autora.
** Więcej informacji na ten temat i inne podobne tematy znajdziesz na blogu www.zycioweprawo.pl.
Michał Gruchacz
radca prawny, mediator
kontakt do autora: sekretariat@kancelariagruchacz.pl
http://kancelariagruchacz.pl
Blog: http://www.zycioweprawo.pl
Napisz komentarz
- Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
- Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
- Za treść komentarza odpowiada jego autor.
- Regulamin komentowania w serwisie wyszkowiak.pl