• - Strona Główna

Dość rzetelnie i w zgodzie z podstawowymi faktami pokazuje on bowiem czasy i losy imperium osmańskiego podczas panowania Sulejmana Wspaniałego.
W filmie trup ściele się gęsto, a podstęp, zdrada i oszustwo w walce o władzę i znaczenie obserwujemy na każdym niemal kroku.
Sułtan dla utrzymania porządku i dyscypliny w państwie i swoim dworze nie waha się przed niczym. Każe dusić żony, synów i wiernych przyjaciół, jeśli tylko uznaje ich za zagrożenie dla siebie i swojego kraju. Nawet Ibrahima, za którego zdrowie przelewa w ostatnich odcinkach szczere łzy – oddanego mu wielkiego wezyra i szwagra, też każe zamordować. Nie jest lepsza też Churren – jego niewolnica, nałożnica, a wreszcie przez kilkadziesiąt lat jego ukochana żona (zresztą bliska nam, bo Słowianka urodzona prawdopodobnie w okolicach Lwowa w historii znana bardziej jako Roksolana).

Mamy szczęście
Oglądając serial i sięgając do książek o tych czasach człowiek doznaje wyraźnej ulgi, że nie rządzi nim despotyczny sułtan tylko „demokratyczny przywódca”, który nikogo z oponentów nie wbija na pal, nie każe dusić, do każdego się mile uśmiecha i jeszcze każdemu coś obieca. Powinniśmy więc być szczęśliwi. Przecież sułtan za takie złośliwości pewnie by skrócił o głowę mnie i choćby Głowackiego. A demokratyczny przywódca Wyszkowa wyraźnie nas oszczędza…
Dlaczego więc nie jesteśmy tacy szczęśliwi? Dlaczego to sułtana nazywają Wspaniałym, a nie naszego Grzegorza? Dlaczego Sulejmanowi przydomek „Wspaniały” nadali jego wrogowie chrześcijanie, a demokratyczny przywódca sam się tak nazwał, bo wielu śmie podważać ten jego demokratyzm? Sam też musiał przyrównać się do Kolumba i Obamy. Co robią burmistrzowskie służby PR?
Dlaczego też mamy tylu malkontentów? Bo chociaż nasz burmistrz ma szansę rządzić niemal tak długo jak Sulejman Wspaniały (46 lat), radni popierają go w 100 procentach i gotowi są to poparcie zwiększyć, to jest między nimi kilka różnic. Największa różnica nie tkwi wcale w tym, że większość personelu sułtańskiego dworu, w tym najwyższych urzędników miała status niewolnika. Wystarczy przyjrzeć się z bliska naszemu dworowi.
W osmańskiej Turcji niewolników i dzieci wielu biedaków, pasterzy itd. najpierw za młodu zaganiano do ciężkiej pracy fizycznej w majątkach na prowincji. Następnie byli sprowadzani do Stambułu, gdzie wcielano ich do armii. Niewielka część, wybrana ze względu na zdolności, przechodziła w szkołach pałacowych sułtana długi i rozbudowany kurs kształcenia, na który składały się język, literatura, rozwój fizyczny, nauka administracji i sztuka wojenna. Z nich następnie obsadzano najwyższe urzędy na czele z namiestnikami prowincji i wezyrami.
Ten system przyniósł Sulejmanowi wielkie sukcesy we wszystkich dziedzinach państwa. Nie tylko w podboju chrześcijańskiej Europy. To jego wrogowie, a nie własne służby PR wystawili mu najwyższe laurki. Ogier Ghiselin de Busbecq – ambasador cesarza Ferdynanda I napisał: „W wielkim zgromadzeniu nie było jednego człowieka, który nie zawdzięczałby swej pozycji jedynie własnej dzielności i zasługom... Wyłącznie dzięki zasługom ludzie awansują w służbie, który to system zapewnia, że urzędy są przydzielane osobom kompetentnym”. Ludzie tak wyłonieni mieli dużą swobodę w podejmowaniu decyzji, mogli więc ścigać się na kompetencje i dokonania, a nie podlizywanie się swemu dobrotliwemu panu.
Na dworze „demokratycznego przywódcy” jest zgoła inaczej. Dobór i awanse kadrowe gwarantują, że obwodnicy prędko nie będzie, a chodniki i trawniki zbudowane jesienią już w lecie będą do wymiany.
Bo Sulejman wielkiego wezyra potrafił ściąć lub udusić, ale póki miał do niego zaufanie, to go słuchał i pozwalał na wykazanie się. Nasz „demokratyczny przywódca” miał już „piątkę” wielkich wezyrów (niech każdy policzy po swojemu) i jak to „demokrata” aż dwie kobiety, ale rola każdego sprowadzała się nie tyle do mówienia i współdecydowania, co słuchania swego guru. Gdy jeden chciał współdecydować, to zmieniono go po roku na idealnego wezyra „Jego Demokratycznej Mości”, który mówiąc do swego szefa czytał z jego oczu, czy aby dobrze mówi. Jeśli widział grymas na szlachetnej twarzy, natychmiast korygował swoje postulaty. W nagrodę został wezyrem na dolnym dworze.
Tyle, że w polityce jak we wszystkim. Mniej ważne, DESPOTA CZY DEMOKRATA, BARDZIEJ MĄDRY CZY GŁUPI, człowiek sukcesu czy nieudacznik. Despotami byli Cezar, Napoleon, Piotr I i Bolesław Chrobry. Demokratami polska szlachta i arystokracja czasów saskich. Podobnie jest przecież z muzyką. Nieważne, klasyczna czy rockowa, tylko dobra albo zła.

Jerzy Osęka
P.S. Czytelnik i zagorzały internauta, który ,,zna mnie całe życie” nie kuma, o co mi chodziło w poprzednim tekście. Jakby nie wiedział, że można powiedzieć „ty głupia babo” (jak dość często jest się łaskaw wyrażać), ale można też – „pani intelekt nie jest zbyt nachalny” … Aluzje i przenośnie są dla felietonisty tym, czym woda dla ryby. Nie mogłem wprost przyrównać dwóch panów, bo obok innych różnic, nasi nie piszą wierszy…

Komentarze

Napisz komentarz

• Komentarze naruszające netykietę nie będą publikowane.
• Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. nie będą publikowane.
• Za treść komentarza odpowiada jego autor.
• Regulamin komentowania w serwisie wyszkowiak.pl

Imię:

Tytuł:

Komentarz: